Gotlandia, Gotland, wyspa na Morzu Bałtyckim. Największa z wysp bałtyckich, ma 170 km długości, 50 km szerokości i 3140 km2 powierzchni. Geologicznie obszar wyspy jest fragmentem progu denudacyjnego, zbudowanego z wapieni koralowych i marglistych. Największym miastem na wyspie jest Visby ze wspaniale zachowanym średniowiecznym starym miastem. W dawnych czasach miasto było ważnym centrum handlowym. W XIII w. Visby było stolicą związku hanzeatyckiego.

Lärbro - cmentarz

W Lärbro znajdował się szpital dla rekonwalescentów, którzy trafili tutaj z transportami Czerwonego Krzyża w 1945 roku.

Na cmentarzu obok kościoła w Lärbo znajdują się groby byłych więźniów obozów koncentracyjnych. Spoczywa tu łącznie 44 mężczyzn zmarłych w latach 1945-46 w miejscowym szpitalu, głównie Polaków. Ofiary obozów koncentracyjnych pochowane na cmentarzu na Gotlandii zostały upamiętnione tablicą w językach: angielskim, szwedzkim i hebrajskim.

Grobami opiekuje się Barbara Ahlqvist. Z własnej inicjatywy zorganizowała ona wystawę poświeconą martyrologii więźniów obozów koncentracyjnych, dla poinformowania społeczeństwa szwedzkiego o zbrodniach popełnionych przez hitlerowców w krajach okupowanej Europy. Wystawę można oglądać w dawnych barakach nieopodal kościoła w Lärbro, gdzie mieścił się obóz dla rekonwalescentów.

W 2004 roku na cmentarzu odsłonięto pamiątkową tablicę, w 2011 roku naprawiono i odrestaurowano tabliczki na grobach.

O polskich grobach na Gotlandii pisała swego czasu Elżbieta Grot w czasopiśmie “Przeszłość i pamięć” (nr 1/2, 2001): Do dzisiaj nie wiedzielibyśmy zapewne o polskich grobach na Gotlandii, gdyby Państwowego Muzeum Stuthof nie poinformował o ich istnieniu doc. dr Kazimierz Badziąg, emerytowany wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego. Podczas pobytu w Visby na wyspie Gotland odwiedził Lärbro – małą miejscowość w północno-wschodniej części wyspy. Na cmentarzu obok kościoła znalazł groby b. więźniów obozów koncentracyjnych. K. Badziąg, więzień KL Stutthof, wywieziony drogą morską i wyzwolony 5 maja 1945 r. w Klintholm – małej miejscowości portowej na duńskiej wyspie Mön, sądził początkowo, że są to groby więźniów KL Stuthof ewakuowanych do Neustadt.

Artykuły:

Gotland. W Lärbro. Nowa Gazeta Polska, nr 14/2005

Polski cmentarz wojenny na Gotlandii, M. Anna Packalén Parkman. Nowa Gazeta Polska, nr 5/2017